Fondo cabecera Concello de Baralla
Inicio » Turismo » Historia

Idade Media

Mapa de Hernando de Ojea

Escribe Evaristo Correa Calderón no seu relato titulado "Os Fidalgos de Neira de Rei" - publicado no Boletin Mensual da Cultura Galega o 15 de agosto de 1921 -dende moi antigo fora o Val de Neira de Rei, terra de fidalguía.Di que en cada aldea había un ou dous cabaleiros, cando non sucedía como en Recesende que catro casas das seis que eran podían amosar con orgullo os títulos de nobreza da Real Chancillería de Valladolid. Relato evocador doutras épocas, trazanos unha inxenua estampa da decadencia da fidalguía, onde fala dos señores da aldea que aínda coa casa chea de pobreza as terras vendidas, seguiríano sendo pois a súa fama estendiase moitas legoas a redonda, fama de domadores de potros, homes de pelo en peito, máis o peito cheo de virtudes cabaleirescas, Don Aquilino de Rivadeneira, Andres de Gorbeo e Valcarce de Pin, Manoel Salgueiro Franco e Trebolle do Río, Froilán de Neira, o Señor das Cernadas..

Sirva a visión de Evaristo Correa como introducción ao o suceso que tivo lugar nestas terras:

É sen dúbida, escribe Amor Meilán, o suceso descrito xa no século siglo XV, por Llaguno y Amirola no seu «Sumario de los Reyes de España», quen achaca o castigo a Alfonso VII, el Emperador (1126 - 1147).

Di Amor Meilán na súa obra ¿Historia de la provincia de Lugo¿: «Embellecida con el soberano ropaje de una espléndida poesía y achacando al D. TelIo de Neira la des­honra de la doncella Elvira, hija del labrador querelloso, escribió el inmortal Lope de Vega ¿EI mejor alcalde el rey¿, una de sus obras.

Na Crónica refriese un feito ocurrido en tempos de Afonso VII (1126-1157), no que un infanzón de nome Fernando de Neyra apropiouse das terras dun labrador, que acudiu ó rei en busca de xustiza. Ante o fracaso dos intentos de solución, por negativa de acatamento da xustiza real por parte do infanzón, o propio monarca viaxa a esta terra (na aldea de Pousada estaba o pazo destes Neyras), captura e axustiza o infanzón, e devolve a terra ó labrador.

Lope parece que coñeceu estes feitos a través da "Crónica General de Ocampo" que publicou entre 1543 e 1578 o cronista de Carlos I Florian Docampo, recompilando e refundindo informacións de crónicas anteriores. Lope utilizou esta información para a súa peza, pero trocou algúns elementos, como o nome do de Neyra, a quen puxo "Tello", e o motivo da afronta, que converte en asunto amoroso (máis propio para o drama) coa "toma" dunha moza por parte deste Tello de Neyra, pero mantendo o resto de elementos: a vileza e afronta, e logo desacato, do infanzón, o seu axustizamento e restitución da xustiza por obra da intervención real...

Texto da LLaguno y Amirola:

«E en tiempo deste emperador había un infanzón en Galicia que decían D. Hernando, e tomó por fuerza a un labrador su heredad; e el labracdor fue a querrellar al Empe­rador, que era en Toledo, de la fuerza que le ficiera el infanzón; e envio le luego su carta con la cual fue el labrador, en que le enviaba mandar, que luego vista su carta le tornase su heredad, e le ficie­se enmienda del mal que le había fecho; e otro si embió otra carta al merino de la tierra en que le mandó que fuese con aquel quere­lioso al caballero, e que viese qual derecho le facía e se lo em­biase decir. E el infanzón como era poderoso cuando vió las car­tas del Emperador fué muy sañudo e comenzó de amenazar al labrador e dixo que le mataría; e non le quiso facer derecho nin­guno. E quando el labrador vió que no podía haver derecho nin­guno, tornase al Emperador a Toledo, con cartas de testimonio de ames buenos de creer de la tierra. E quando el Emperador lo oyó, llamó sus privados, e mandó que dixesen que era doliente, e que non dexasen entrar ninguno en su cámara e mandó llamar dos de sus privados emporidad que guisasen sus caballos para ir con él; e fuese para Galicia, que non quedó de andar de dia e de noche. E de que llegó a Galicia al lagar do era el infanzón, mandó llamar al merino e mandole que dixese la verdad de aquel fe­cho; e mandó llamar a los otros del lagar, para que otro si le di xesen la verdad de todo. E ello sabido, parase a la puerta del infanzón e embiole decir que saliese fuera que el Emperador le llamaba. E quando el infanzón lo oyó, ovo muy grand miedo de la muerte e comenzó de fuir, mas luego fue preso, e el Empera­dor mandole luego colgar a su puerta misma».

No mapa de Hernando de Ojea de finais do século XVI, figura unicamente Paços de Neira no territorio que agora ocupa o Concello de Baralla.

Información sobre el documento

Escudo del    Concello de Baralla
Concello de Baralla
Avenida de Evaristo Correa Calderón N°48 – 27680 Baralla - Lugo (Galicia)
Teléfono: 982 363 303